Jubileusz chóru Kontrapunkt koncert

Następnie zabrzmi Msza Ełcka, utwory skomponowane przez Piotra Grinholca.

Toccata Ełcka

Utwór skomponowany na inaugurację odrestaurowanych organów w Kościele Najświętszego Serca Jezusowego w Ełku

Opis utworu

Toccata rozpoczyna się fanfarowym wstępem (który w utworze pojawia się 3 razy). Trzykrotne fanfary w utworze symbolizują Trójcę Św. a także słowa wypowiadane na początku każdej Mszy św. oraz każdej modlitwy: „W Imię Ojca i Syna i Ducha św.”

Po początkowej fanfarze „W Imię Ojca” słyszymy motoryczny, sekwencyjny kontrapunkt. Motyw ten symbolizuje ruch uliczny który „oplata” kościół (kościół umiejscowiony jest przy skrzyżowaniu głównych ulic miasta) oraz współczesne bloki mieszkaniowe tuż przy XIX wiecznym kościele. Kontrapunkt, trochę groteskowy, infantylny i jakby mechaniczny i automatyczny jest odzwierciedleniem rozbieganych myśli i tysiącem spraw różnych ludzi. Rytm trójkowy w górnym rejestrze miesza się z rytmem dwójkowym w średnim rejestrze, pasując jednocześnie do metrum utworu na 6/8, gdyż w jednym takcie ilość 4 grup po 3 szesnastki w górnym rejestrze, daje tyle samo wartości co 6 grup po 2 szesnastki w średnim rejestrze. Ten na pierwszy rzut oka (ucha) bałagan, jest w gruncie rzeczy bardzo uporządkowany jak obserwowany z wieży kościoła ruch uliczny i gwar bulwaru nad jeziorem.

Rafał Sulima

Po chwili wchodzimy do świątyni. Ruch przycicha, ale nie ustaje, Słychać go z oddali. Na tle nieustającego rytmu życia miasta słyszymy dźwięki pieśni do Serca Pana Jezusa  „Z tej biedniej ziemi” (kościół jest pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego). Zaczynamy przenosić się do duchowego świata. Druga fanfara wchodząca bezpośrednio na zakończenie frazy pieśni jest właśnie drugim elementem Znaku Krzyża „… i Syna”.

Klęczymy teraz w jednej z ław kościoła. Umilkły fanfary, nie słychać już też ruchliwej ulicy. Zagłębiamy się w modlitwie. Ten fragment utworu jest tematem z wariacjami. Temat — spokojny, śpiewny, a nawet romantyczny, pełen uczucia i ukojenia, a także żarliwego wyrazu. Jesteśmy w oddali od zewnętrznego świata. Surowe, równoległe kwinty w dolnym rejestrze symbolizują neogotyckie wnętrze kościoła. Temat i jego opracowanie harmoniczne są swoistym połączeniem surowości architektury i romantycznego wystroju wnętrza. Tak jak podczas modlitwy targają nami różne emocje, również i tutaj, temat wariacji pokazany jest następnie w różnych nastrojach. Od lirycznego, poprzez złość i irytację, później wznosi się zwiewnie aż do nieba i kończy zdecydowanym, błagalnym forte niezakończonym kadencją, lecz nagłym powrotem do świata realnego.

Teraz jednak, po zakończonej modlitwie w świątyni, ruchliwy motyw świata zewnętrznego jest już bardziej uporządkowany. Na jego tle, w kanonie w oktawie, rozpoznajemy słyszaną już wcześniej pieśń, ale tym razem pełną nadziei, jej czwartą zwrotkę: „W Tobie, o Serce Króla naszego, świeci nam słodkich nadziei blask. Ty nie odrzucisz ludu Swojego, Tyś niezgłębioną przepaścią łask!”

Całość utworu zamyka trzecia fanfara „… i Ducha świętego” zakończona potężną kodą z motywami pieśni „Z tej biednej ziemi”.

Piotr Grinholc

Msza Ełcka

I. Introit — Pieśń na wejście (Andante)

Msza Ełcka rozpoczyna się pięciodźwiękowym motywem wstępu — początkiem gamy granym unisono przez pierwsze skrzypce. Ten motyw symbolizuje rozpoczęcie się całego misterium Mszy Św. od pierwszego dźwięku skali i stanowi jedna zamkniętą myśl muzyczną.

II. Kyrie eleison — Panie zmiłuj się nad nami (Misterioso)

III. Gloria in excelsis Deo – Chwała na wysokości Bogu (Festivo)

IV. Psalm responsoryjny i Alleluja (Lento)

V. Credo – Wierzę w Boga (Deciso)

VI. Offertorium – Ofiarowanie (Espressivo)

VII Sanctus – Święty, Święty, Święty (Con moto)

VIII. Modlitwa Ojcze Nasz (Dolce espressivo)

IX. Agnus Dei – Baranku Boży (Dolce)

X. O salutaris Hostia – O zbawcza hostio

XI. Ite missa est – Idźcie ofiara spełniona (Andante)

Małgorzata Trojanowska

Całą Mszę Ełcką kończy część Ite, missa est, która muzycznie jest powtórzeniem pierwszej części — Introit, ale z innym słowami. Tekst ma tutaj charakter tu radosny, dziękczynny, jest pełen nadziei. Wychodzimy ze świątyni po błogosławieństwie i rozesłaniu. Tekst z pierwszej części Introit -„Wysłuchaj prośby swojego sługi oraz ludu Twojego” tutaj został zamieniony na pełne wdzięczności „Spełniłeś prośby swojego sługi oraz ludu Twojego”. Ostatnia część Ite missa est pod względem muzyki i tekstu stanowi swoistą klamrę zamykającą całą Mszę Ełcką.

Bezpośrednio po Ite missa est następuje krótkie orkiestrowe Postludium zwierające motywy i muzyczne reminiscencje z poszczególnych części Mszy Ełckiej, pozwalające jeszcze przez krótki moment kontemplować całość Mszy Św.